Thép không gỉ 12X18H10T
Th10
Thép không gỉ 12X18H10T
Thép không gỉ 12X18H10T là gì?
Thép không gỉ 12X18H10T (theo tiêu chuẩn GOST của Nga) là một loại thép austenitic có hàm lượng crôm và niken cao, được bổ sung thêm titan để tăng khả năng chống ăn mòn liên kết hạt. Thành phần chính của thép bao gồm khoảng 12% crôm, 18% niken và một lượng nhỏ titan (khoảng 0,5–0,8%), giúp ổn định cấu trúc austenit và ngăn ngừa sự kết tủa cacbua crôm trong quá trình hàn hoặc gia nhiệt.
Loại thép này tương đương gần nhất với AISI 321 (X6CrNiTi18-10) theo tiêu chuẩn châu Âu, được ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp hóa chất, năng lượng, hàng không, và các lĩnh vực đòi hỏi khả năng chịu nhiệt và chống ăn mòn cao.
Thành phần hóa học của thép không gỉ 12X18H10T
Thành phần hóa học của thép 12X18H10T được xác định theo tiêu chuẩn GOST 5632-72, bao gồm:
| Nguyên tố | Ký hiệu | Hàm lượng (%) |
|---|---|---|
| Cacbon | C | ≤ 0,12 |
| Silic | Si | ≤ 0,8 |
| Mangan | Mn | ≤ 2,0 |
| Photpho | P | ≤ 0,035 |
| Lưu huỳnh | S | ≤ 0,02 |
| Crôm | Cr | 17,0 – 19,0 |
| Niken | Ni | 9,0 – 11,0 |
| Titan | Ti | ≥ 5 × C, khoảng 0,5 – 0,8 |
| Sắt (còn lại) | Fe | Còn lại |
Tổ hợp này giúp thép có khả năng chống oxy hóa và ăn mòn tuyệt vời, đặc biệt trong môi trường có axit nitric, axit hữu cơ hoặc hơi nước nóng.
Tính chất cơ lý của thép không gỉ 12X18H10T
Thép 12X18H10T có cấu trúc austenitic ổn định, mang đến tính dẻo dai cao, khả năng chịu nhiệt tốt và chống ăn mòn vượt trội. Một số tính chất cơ lý tiêu biểu gồm:
| Tính chất | Đơn vị | Giá trị |
|---|---|---|
| Giới hạn bền kéo (σb) | MPa | 530 – 690 |
| Giới hạn chảy (σ0.2) | MPa | ≥ 200 |
| Độ giãn dài (δ5) | % | ≥ 40 |
| Độ cứng Brinell (HB) | – | ≤ 187 |
| Khối lượng riêng | g/cm³ | 7,9 |
| Nhiệt độ làm việc tối đa | °C | 600 – 850 |
Khi làm việc ở nhiệt độ cao trong thời gian dài, titan trong hợp kim sẽ liên kết với cacbon để tạo thành cacbua titan (TiC), ngăn chặn sự kết tủa của cacbua crôm tại ranh giới hạt, nhờ đó tránh được hiện tượng ăn mòn liên kết hạt (intergranular corrosion).
Ưu điểm của thép không gỉ 12X18H10T
- Khả năng chống ăn mòn cao:
Chống ăn mòn rất tốt trong môi trường axit nitric, dung dịch muối trung tính, và hơi nước bão hòa. Titan giúp tăng cường độ bền liên kết hạt, làm thép bền hơn sau hàn. - Khả năng chịu nhiệt vượt trội:
12X18H10T có thể làm việc ổn định ở 600–850°C, thích hợp cho chi tiết nhiệt điện, thiết bị trao đổi nhiệt hoặc buồng đốt. - Tính hàn tốt:
Có thể hàn bằng hầu hết các phương pháp thông dụng như TIG, MIG hoặc hồ quang tay mà không cần xử lý nhiệt sau hàn. - Dễ gia công:
Tính dẻo cao, thuận tiện cho cán, kéo, ép và tạo hình nguội hoặc nóng. - Độ bền cơ học và chống oxy hóa tốt:
Không bị giảm cơ tính đáng kể sau khi làm việc ở môi trường có nhiệt độ cao hoặc bị oxi hóa.
Nhược điểm của thép không gỉ 12X18H10T
- Giá thành cao do hàm lượng niken và titan lớn.
- Không phù hợp môi trường chứa clo hoặc axit clohydric, vì dễ bị ăn mòn điểm hoặc rỗ bề mặt.
- Khó gia công cắt gọt hơn thép carbon thông thường, cần dụng cụ chuyên dụng.
- Không thể tôi cứng bằng nhiệt luyện, chỉ có thể tăng cứng qua biến dạng nguội.
Quy trình nhiệt luyện thép không gỉ 12X18H10T
Để đạt được tính chất cơ lý tối ưu, thép 12X18H10T thường được xử lý nhiệt theo quy trình sau:
- Ủ (Annealing):
Nhiệt độ 950–1100°C, sau đó làm nguội nhanh trong nước hoặc không khí để duy trì cấu trúc austenit. - Giải ứng suất (Stress Relief):
850–870°C trong 1–2 giờ, giúp loại bỏ ứng suất dư sau gia công hoặc hàn. - Không cần tôi (Quenching) như thép martensitic vì cấu trúc austenitic đã bền nhiệt.
Quy trình này đảm bảo thép có cấu trúc đồng nhất, chống nứt khi hàn và duy trì độ dẻo cao.
Gia công cơ khí và hàn của thép không gỉ 12X18H10T
- Gia công cắt: Nên sử dụng dao hợp kim cứng, tốc độ cắt thấp, dung dịch làm mát trung tính.
- Gia công nguội: Có thể kéo, ép, dập hoặc cán nguội mà không bị giòn gãy.
- Hàn: Hàn dễ dàng bằng hồ quang điện, TIG hoặc MIG. Sau hàn, chi tiết vẫn giữ được tính chống ăn mòn tốt mà không cần xử lý nhiệt bổ sung.
- Đánh bóng: Bề mặt dễ đánh bóng, tạo độ sáng bóng thẩm mỹ cao.
Ứng dụng của thép không gỉ 12X18H10T
Thép không gỉ 12X18H10T được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực công nghiệp nhờ vào khả năng chống ăn mòn và chịu nhiệt tuyệt vời:
- Ngành công nghiệp hóa chất:
Sản xuất ống dẫn, bồn chứa axit nitric, thiết bị phản ứng và bộ trao đổi nhiệt. - Ngành năng lượng:
Dùng cho các chi tiết chịu nhiệt trong nhà máy nhiệt điện, tua-bin khí, lò hơi, và hệ thống ống chịu áp lực. - Ngành hàng không – vũ trụ:
Ứng dụng trong cấu kiện chịu nhiệt, vỏ bảo vệ, hoặc hệ thống xả của động cơ. - Ngành chế biến thực phẩm:
Sử dụng trong máy móc, bồn khuấy, thiết bị chưng cất, nhờ tính trơ hóa học cao và dễ vệ sinh. - Xây dựng và trang trí nội thất:
Làm lan can, khung cửa, tay vịn, và chi tiết ngoại thất chịu thời tiết khắc nghiệt. - Gia công cơ khí – dụng cụ chính xác:
Dùng để chế tạo bu-lông, vòng đệm, và các chi tiết nhỏ đòi hỏi độ bền cao.
So sánh thép 12X18H10T với các loại tương đương
| Tiêu chuẩn | Mác thép tương đương | Ghi chú |
|---|---|---|
| GOST (Nga) | 12X18H10T | Bản gốc |
| AISI (Mỹ) | 321 | Tương đương gần nhất |
| EN (Châu Âu) | X6CrNiTi18-10 | Được dùng phổ biến tại EU |
| JIS (Nhật) | SUS321 | Tương đương Nhật Bản |
Các loại này có tính năng gần như nhau, chỉ khác về giới hạn tạp chất và tỷ lệ titan.
Thị trường và xu hướng sử dụng thép không gỉ 12X18H10T tại Việt Nam
Hiện nay, thép không gỉ 12X18H10T ngày càng được ưa chuộng tại Việt Nam nhờ nhu cầu tăng cao trong lĩnh vực năng lượng, chế tạo máy, và thực phẩm.
Nhiều doanh nghiệp nhập khẩu trực tiếp từ Nga, Trung Quốc, hoặc Ấn Độ, với dạng thanh tròn, tấm, ống, cuộn và dây hàn.
Xu hướng hiện nay là thay thế thép 304 hoặc 321 bằng 12X18H10T trong môi trường nhiệt cao, nơi yêu cầu độ ổn định tổ chức sau hàn.
Các nhà máy lớn như PV Power, EVN, Lilama đã bắt đầu ứng dụng thép này trong thiết bị nhiệt luyện và trao đổi nhiệt.
Kết luận
Thép không gỉ 12X18H10T là một loại vật liệu austenitic có tính năng ưu việt, vừa chống ăn mòn, vừa chịu nhiệt tốt, lại có khả năng hàn và tạo hình linh hoạt.
Sự kết hợp của Cr, Ni và Ti giúp thép duy trì độ bền và tính ổn định trong môi trường khắc nghiệt, phù hợp với các ngành công nghiệp yêu cầu cao về độ bền và an toàn.
Nếu bạn đang tìm kiếm vật liệu cho thiết bị nhiệt, ống dẫn hóa chất, hoặc chi tiết máy chịu nhiệt, 12X18H10T là lựa chọn tối ưu, đảm bảo độ tin cậy lâu dài và hiệu suất cao.
CÔNG TY TNHH MTV VẬT LIỆU TITAN
Chuyên cung cấp thép hợp kim chế tạo: 2322, 34CrNiMo6, 42CrMo4, 40Cr, SKD11, P20…
Cắt lẻ theo yêu cầu, hỗ trợ gia công CNC và có đầy đủ chứng chỉ CO-CQ.
Địa chỉ: 133/14/5 Bình Thành, P. Bình Hưng Hòa B, Q. Bình Tân, TP.HCM
Hotline: 0909 246 316
Website: www.vatlieucokhi.net
THÔNG TIN LIÊN HỆ
| Họ và Tên | Nguyễn Đức Bốn |
| Số điện thoại - Zalo | 0909.246.316 |
| vatlieucokhi.net@gmail.com | |
| Website: | vatlieucokhi.net |
Láp Tròn Đặc Inox 304 Phi 600
Láp Tròn Đặc Inox 304 Phi 600 – Sự Lựa Chọn Vượt Trội Cho Công [...]
Th4
Láp Tròn Đặc Inox 630 Phi 130
Láp Tròn Đặc Inox 630 Phi 130 – Lựa Chọn Hàng Đầu Cho Chi Tiết [...]
Th5
Láp Tròn Đặc Inox Nhật Bản Phi 27
Láp Tròn Đặc Inox Nhật Bản Phi 27 – Bền Bỉ, Chính Xác Và Chống [...]
Th5
Thép Inox Austenitic Nitronic 50
Thép Inox Austenitic Nitronic 50 Thép Inox Austenitic Nitronic 50 là gì? Thép Inox Austenitic [...]
Th9
Thép không gỉ 1.4580
Thép không gỉ 1.4580 Thép không gỉ 1.4580 là gì? Thép không gỉ 1.4580 là [...]
Th10
Shim Chêm Đồng Thau 0.04mm
Shim Chêm Đồng Thau 0.04mm Shim Chêm Đồng Thau 0.04mm là gì? Shim Chêm Đồng [...]
Th7
Inox Z10CNF18.09
Inox Z10CNF18.09 Inox Z10CNF18.09 là gì? Inox Z10CNF18.09 là một loại thép không gỉ austenitic [...]
Th10
