Thép không gỉ 321
Thép không gỉ 321 là gì?
Thép không gỉ 321 là loại thép austenitic không gỉ được ổn định nhờ titanium (Ti), thuộc nhóm thép 300-series. Việc bổ sung titanium giúp ngăn ngừa cacbua hóa ở mối hàn và nhiệt độ cao, từ đó giảm nguy cơ ăn mòn kẽ hạt.
Loại thép này được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp hóa chất, năng lượng, hàng không, thực phẩm và y tế, nơi yêu cầu chống ăn mòn tốt, chịu nhiệt cao và khả năng hàn ổn định. Thép 321 đặc biệt thích hợp cho chi tiết làm việc ở nhiệt độ 400–800°C.
Thành phần hóa học của thép không gỉ 321
| Nguyên tố | Ký hiệu | Hàm lượng (%) |
|---|---|---|
| Carbon | C | ≤ 0.08 |
| Silic | Si | ≤ 1.00 |
| Mangan | Mn | ≤ 2.00 |
| Photpho | P | ≤ 0.045 |
| Lưu huỳnh | S | ≤ 0.030 |
| Crom | Cr | 17.00 – 19.00 |
| Niken | Ni | 9.00 – 12.00 |
| Titanium | Ti | ≥ 5 × C |
| Nitơ | N | ≤ 0.10 |
| Sắt (Fe) | Fe | Còn lại |
Sự có mặt của titanium (≥ 5 lần hàm lượng C) giúp ghép cacbua, làm ổn định cấu trúc austenitic và tăng khả năng chống ăn mòn kẽ hạt, đặc biệt ở vùng hàn và môi trường nhiệt độ cao.
Tính chất cơ lý của thép không gỉ 321
| Tính chất | Giá trị trung bình |
|---|---|
| Khối lượng riêng | 7.9 g/cm³ |
| Giới hạn chảy (Rp0.2) | 205 – 240 MPa |
| Giới hạn bền kéo (Rm) | 515 – 700 MPa |
| Độ giãn dài (A5) | ≥ 40% |
| Độ cứng Brinell (HB) | ≤ 200 HB |
| Nhiệt độ làm việc | 400 – 800°C |
Tính chất vật lý
| Thông số | Giá trị |
|---|---|
| Hệ số dẫn nhiệt | 16 W/m·K |
| Hệ số giãn nở nhiệt | 16 × 10⁻⁶ K⁻¹ |
| Nhiệt dung riêng | 500 J/kg·K |
| Điện trở suất | 0.73 μΩ·m |
Với tổ chức austenitic, thép 321 duy trì độ dẻo và đàn hồi cao, không giòn ở nhiệt độ thấp hoặc biến dạng cơ học, đồng thời ổn định ở nhiệt độ cao nhờ titanium.
Ưu điểm của thép không gỉ 321
- Chống ăn mòn kẽ hạt: Nhờ titanium ổn định cacbua, tránh ăn mòn tại mối hàn.
- Chịu nhiệt cao: Phù hợp môi trường 400–800°C.
- Khả năng hàn tốt: Giảm nguy cơ nứt hàn và ăn mòn sau hàn.
- Độ dẻo và độ bền cơ học cao: Duy trì tính ổn định cơ học trong nhiều ứng dụng.
- Tính thẩm mỹ: Bề mặt sáng bóng, dễ đánh bóng và hoàn thiện chi tiết.
Nhược điểm của thép không gỉ 321
- Chống ăn mòn clorua kém hơn 316/316L: Không nên dùng trong môi trường biển hoặc hóa chất mạnh.
- Chi phí cao hơn thép 304: Do titanium và quy trình sản xuất đặc biệt.
- Độ cứng trung bình: Không phù hợp cho chi tiết chịu mài mòn nặng.
Ứng dụng của thép không gỉ 321
- Ngành hóa chất và dầu khí: Bình phản ứng, bồn chứa, đường ống hóa chất chịu nhiệt.
- Công nghiệp năng lượng: Bộ trao đổi nhiệt, nồi hơi, thiết bị chịu nhiệt trung bình đến cao.
- Hàng không và ô tô: Ống xả, chi tiết chịu nhiệt cao, động cơ và phụ kiện.
- Ngành thực phẩm: Nồi, bồn, thiết bị chế biến thực phẩm chịu nhiệt cao.
- Ngành y tế: Thiết bị y tế chịu nhiệt, các dụng cụ phẫu thuật đặc biệt.
Quy trình gia công và hàn thép 321
Gia công cơ khí
- Cán, dập và uốn: Dễ dàng gia công tấm, thanh và chi tiết hình dạng phức tạp.
- Tiện, phay, khoan: Sử dụng dao hợp kim cứng, dung dịch làm mát để kéo dài tuổi thọ dao.
- Uốn và kéo: Dẻo, cho phép uốn bán kính nhỏ mà không nứt.
Hàn
- Phương pháp: TIG, MIG, hồ quang tay.
- Vật liệu hàn: Que hàn 321 hoặc 347 để giữ khả năng chống ăn mòn tại vùng mối hàn.
- Xử lý sau hàn: Không bắt buộc nếu hàn ít, nhưng khi hàn nhiều lớp nên ủ để giảm ứng suất và tăng độ bền.
So sánh thép 321 và 304
| Loại thép | Đặc điểm | Chống ăn mòn kẽ hạt | Nhiệt độ làm việc | Ứng dụng |
|---|---|---|---|---|
| 304 | Austenitic, bền cơ học, chống ăn mòn tốt | Trung bình | ≤ 870°C (ngắn hạn) | Bồn chứa, ống, thiết bị thực phẩm, y tế |
| 321 | Austenitic, ổn định titanium | Rất tốt | 400–800°C | Bình áp, nồi hơi, bộ trao đổi nhiệt, đường ống chịu nhiệt |
Thép 321 thích hợp cho chi tiết hàn nhiều, làm việc ở nhiệt độ trung bình cao và chịu lực ổn định, trong khi 304 phù hợp cho chi tiết hàn ít, môi trường ăn mòn vừa phải và ứng dụng đa năng.
Tiêu chuẩn và thị trường thép 321
| Tiêu chuẩn | Ký hiệu tương đương |
|---|---|
| EN | 1.4541 / X6CrNiTi18-10 |
| AISI / ASTM | 321 |
| UNS | S32100 |
| JIS | SUS321 |
| AFNOR | Z6CN18-10 |
Thép 321 được cung cấp dưới dạng tấm, thanh, ống, cuộn dây và chi tiết gia công sẵn, nhập khẩu từ Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, sử dụng rộng rãi trong ngành hóa chất, năng lượng, thực phẩm, y tế và công nghiệp hàng không.
Kết luận thép không gỉ 321
Thép không gỉ 321 là vật liệu austenitic ổn định titanium, nổi bật với khả năng chống ăn mòn kẽ hạt, chịu nhiệt tốt và hàn ổn định. Thép 321 thích hợp cho các chi tiết chịu nhiệt trung bình cao, chi tiết hàn nhiều và thiết bị công nghiệp hóa chất, năng lượng, thực phẩm và y tế. Với độ bền cơ học cao, khả năng chống ăn mòn tốt và bề mặt sáng bóng, thép 321 vẫn là lựa chọn ưu việt cho nhiều ứng dụng công nghiệp và chế tạo chính xác.
CÔNG TY TNHH MTV VẬT LIỆU TITAN
Chuyên cung cấp thép hợp kim chế tạo: 2322, 34CrNiMo6, 42CrMo4, 40Cr, SKD11, P20…
Cắt lẻ theo yêu cầu, hỗ trợ gia công CNC và có đầy đủ chứng chỉ CO-CQ.
Địa chỉ: 133/14/5 Bình Thành, P. Bình Hưng Hòa B, Q. Bình Tân, TP.HCM
Hotline: 0909 246 316
Website: www.vatlieucokhi.net
THÔNG TIN LIÊN HỆ
| Họ và Tên | Nguyễn Đức Bốn |
| Số điện thoại - Zalo | 0909.246.316 |
| vatlieucokhi.net@gmail.com | |
| Website: | vatlieucokhi.net |

